مقدمه
واژه پیگمنت (Pigment) برگرفته از واژه پیگمنتوم به معنی ماده رنگ آمیزی است. پیگمنت ها مواد رنگی هستند که به دو گروه پیگمنت های آلی و معدنی تقسیم میشوند. ویژگی های این دو گروه با یکدیگر متفاوت است. در این مقاله ابتدا طبقه بندی پیگمنت ها مطرح و سپس تفاوت های میان پیگمنت های آلی و معدنی بیان میشوند. دانستن این تفاوت ها اساس انتخاب و کاربرد پیگمنت ها برای مصارف مختلف است.
ویژگیهای پیگمنت های آلی
پیگمنت های آلی از منابع طبیعی به دست می آیند و قرن ها است که بشر از آنها استفاده میکند. در حال حاضر بیشتر پیگمنت های آلی مورد مصرف مصنوعی (Synthetic) و مرکب از مواد آلی شیمیایی هستند که بر روی هسته ای از هیدورکسید آلومینیم رسوب کرده اند.
در ساختمان شیمیایی پیگمنت های آلی زنجیره و حلقه های کربنی وجود دارد. هر چند ممکن است فلزات نیز (عناصر غیر آلی) در ساختار آنها وجود داشته باشد و به پایداری ویژگی های آنها کمک کند. تعدادی از پیگمنت های آلی عبارتند از:
پیگمنت های آزو بزرگترین گروه از پیگمنت های آلی مصنوعی و شامل طیف رنگ قرمز، زرد نارنجی تا آبی هستند. خواص رنگ آمیزی این گروه از پیگمنت ها عالی است، بیشتر طیف زرد تا قرمز دارند و در برابر نور مقاومت خوبی دارند.
پیگمنت های آنتراکینونی دومین گروه از پیگمنت های پر مصرف هستند. پیگمنت های طبیعی که رنگ قرمز دارند همه به این گروه متعلق هستند. این پیگمنت ها در برابر نور و مواد شیمیایی مقاومت خوبی دارند و قدرت رنگ آنها به مراتب کمتر از پیگمنت های آزو است.
پیگمنت های پلی سیکلیک ساختار شیمیایی معطر یا چند حلقه ای دارند. در برابر هوا، نور و رطوبت به خوبی مقاوم هستند. از پیگمنت های آزو گرانتر هستند و در صنایع مختلف نقاشی، لاستیک، پلاستیک، سیمان و غیره استفاده میشوند. پیگمنت فتالوسیالین مثالی از این گروه است.
پیگمنت های تریال کربونیوم رنگهای سبز، بنفش و آبی تولید میکنند. این پیگمنت ها در برابر حلالها مقاومت خوبی دارند اما در برابر نور حساس هستند و درخشش آنها نسبت به دیگر رنگ های آلی بیشتر است. کاربرد تجاری آنها در جوهر چاپ به ویژه جوهرهای بسته بندی است. پیگمنت دیواکسازین مثالی از این گروه است.
ویژگی های پیگمنت های معدنی
پیگمنت های معدنی از زمین استخراج میشوند و انواع مصنوعی آنها با واکنش های شیمیایی نسبتاً ساده به ویژه اکسیداسیون ساخته میشوند. این پیگمنت ها فاقد عنصر کربن هستند و ساختمان شیمیایی آنها شامل نمک های فلزی است که از محلولها جدا شده و رسوب کرده اند. در بیشتر موارد برای یک پیگمنت طبیعی معدنی معادل مصنوعی آن ساخته شده است. پیگمنت های معدنی مصنوعی عملکرد و ویژگی های بهتری از انواع طبیعی خود دارند. این گروه شامل پیگمنت های سفید، سیاه، خاص و رنگی است.
از جمله پیگمنت های سفید میتوان به تیتانیم دی اکسید، سرب سفید، سولفات سرب، اکسید روی و آنتیمونی اشاره کرد. در حال حاضر دی اکسید تیتانیم مهمترین رنگ سفید مورد مصرف در جهان است. اکسید آهن، سرب قرمز، کادمیم قرمز، سیلیکوکرومات سرب، کرومات سرب، کادمیم زرد، اکسید کرومیوم، پلمبیت کلسیم، پراشین بلو و اُلترامارین بلو برخی از پیگمنت های رنگی هستند. اکسید آهن بزرگترین گروه از پیگمنت های رنگی معدنی است که در طیف وسیعی از رنگ ها تولید میشود و غیر سمی است. کربن بلک پیگمنتی سیاه و معدنی است.
مقایسه پیگمنت های آلی و پیگمنت های معدنی
درخشان و روشن بودن: رنگ پیگمنت های آلی درخشان و پیگمنت های معدنی کدر است.
استحکام و پایداری: پیگمنت های معدنی پایدارتر هستند. پیگمنت های آلی تا 300 درجه سانتی گراد را تحمل میکنند.
شفافیت: پیگمنت های آلی شفاف هستند و پیگمنت های معدنی مات.
مقاومت در برابر نور: مقاومت نوری پیگمنت های آلی متفاوت و از ضعیف تا قوی است و پیگمنت های معدنی خوب است.
طیف رنگی سیاه و سفید: پیگمنت های معدنی دارای رنگهای سفید و سیاه هستند و نوع آلی آنها فاقد این رنگها است.
مقاومت شیمیایی (مانند مقاومت در برابر اسید و باز): پیگمنت های معدنی مقاومت کم و پیگمنت های آلی مقاومت خیلی خوبی دارند.
حلالیت: پیگمنت های معدنی در حلالها حل نمیشوند و پیگمنت های عالی کمی حل میشوند.
میزان سالم بودن: پیگمنت های معدنی ممکن است سالم نباشند در حالی که پیگمنت های آلی همواره سالم و غیر سمی هستند.
موارد بالا که برای مقایسه و تعیین تفاوت های میان پیگمنت های آلی و معدنی مطرح شد از شاخص هایی هستند که به هنگام انتخاب پیگمنت های مورد مصرف در صنایعی مانند چرم، کاغذ، مصالح ساختمانی، سرامیک، پلاستیک، پارچه و غیره مورد توجه قرار میگیرند. شرکت توسعه سبز پردیس نیازهای صنعت شما به پیگمنت های آلی و معدنی با کیفیت، قیمت مناسب و در طیف رنگی گسترده در زمینه جوهرهای چاپ، پیگمنتهای پوششی و پلاستیک را به بهترین نحو تامین مینماید.
پیگمنت هاتون کیفیتشون خیلی خوبن