پی وی سی (PVC) چیست؟ آشنایی با کاربرد و ویژگی‌های پلی وینیل کلراید
مقدمه
پلی(وینیل کلراید) (PVC) با فرمول شیمیائی n(C2H3Cl) سومین پلیمر مصنوعی پرتولید جهان بوده (پس از پلی اتیلن و پلی پروپیلن) که هر سال حدود 45 میلیون تن از آن تولید می‌شود.(پی وی سی) PVC از پلیمریزاسیون مونومر وینیل کلراید (VCM) به صورت سوسپانسیونی، امولسیونی و توده‌ای، محلولی و رسوبی به دست آمده و در دو شکل سخت (Rigid یا RPVC یا UPVC) و نرم عرضه می‌شود. PVC سخت در ساختمان‌سازی و در تولید لوله‌ها و پروفیل درب و پنجره مورد استفاده قرار می‌گیرد. از PVC (پی وی سی) در تولید بطری‌های پلاستیکی، بسته‌بندی‌های منعطف، کفش و … نیز استفاده می‌شود. افزودن نرم‌کننده انعطاف‌پذیری آن را افزایش می‌دهد. از PVC نرم در تولید سیم‌ها و روکش‌ها، دیوارپوش‌ها و … استفاده می‌شود. ساختار شیمیائی آن در شکل 1 نشان داده شده است. PVC (پی وی سی) دارای استحکام بالا و فرآیندپذیری خوب است. امکان اضافه‌کردن افزودنی‌های مختلف را داشته و مقاومت حلالی مناسبی در مقابل الکل‌ها، هیدروکربن‌ها و استون دارد و پایداری شیمیائی آن بالاست.
گریدهای تجاری پی وی سی
(پی وی سی) PVC توسط پتروشیمی‌های داخل کشور نیز تولید می‌شود؛ زیرمجموعه‌های صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس شامل پتروشیمی‌های بندر امام و اروند و زیرمجموعه‌های تاپیکو شامل پتروشیمی آبادان و غدیر از پتروشیمی‌های تولیدکننده‌ی (پی وی سی) PVC در داخل کشور هستند.
چهار تولیدکننده‌ی ذکر‌شده در داخل کشور مجموعا 750 هزار تن در سال PVC (پی وی سی) تولید می‌کنند که حدود %70 آن در داخل کشور به مصرف رسیده و مابقی آن صادر می‌شود. جدول 1 برخی گریدهای تجاری PVC (پی وی سی) تولیدشده توسط پتروشیمی‌های داخل کشور را به همراه کاربرد آنها نشان می‌دهد.
جدول 1- برخی گریدهای تجاری پی وی سی و کاربردهای آنها
کاربردهای پی وی سی
ویژگی‌های مختلف PVC (پی وی سی) سبب شده تا در طیف گسترده‌ای از کاربردها مورد استفاده قرار گیرد؛ مقاومت شیمیائی، خواص الکتریکی، وزن سبک و مقاومت بالا، قابلیت بازیافت، قیمت مناسب، قابلیت استفاده از افزودنی‌های مختلف جهت مهندسی خواص، پایداری نوری، خواص ضدشعله و… از جمله این خواص هستند. در ادامه به بررسی برخی از مهمترین کاربردهای PVC (پی وی سی) پرداخته خواهد شد.
کاربرد پی وی سی در تولید لوله ها و فیتینگ
از PVC (پی وی سی) در لوله‌ها و فیتینگ‌های تامین آب شهری و فاضلاب به دلیل مقاومت شیمیائی مناسب استفاده می‌شود. همچنین برای توزیع آب در ساختمان‌ها و ایجاد سیستم‌های گرمایش و سرمایش از PVC (پی وی سی) استفاده می‌شود. در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای محصولات کشاورزی، سیستم‌های توزیع گاز، تصفیه آب و پساب و سیستم‌های آتش‌نشانی به علت مقاومت شیمیائی، خواص ضد شعله و عدم آلودگی آب از (پی وی سی) PVC به‌طور گسترده استفاده می‌شود. در سیستم‌های خنک‌کننده‌ی خودروها نیز از PVC (پی وی سی) استفاده می‌شود. سبک‌بودن، مقاومت خوردگی، جریان سیال آسان و ساختار منعطف سبب جایگزینی لوله‌های پلاستیکی با مواد غیرپلاستیکی شده است. استانداردهای مختلفی جهت طراحی و تولید لوله‌ها و اتصالات PVC (پی وی سی) تنظیم شده‌اند که لازم است مورد توجه تولید‌کنندگان قرار گیرند. لوله‌های تولیدشده بسته به کاربرد لازم است مقاومت ضربه، مقاومت خستگی و خزش، استحکام مناسب و مقاومت در برابر رشد ترک مناسبی داشته باشند.
کاربرد پی وی سی در تولید کابل ها و سیم‌ها
در تولید سیم‌ها و روکش کابل‌های برق به علت خواص انسداد الکتریکی و ضدشعله و قیمت مناسب از (پی وی سی) PVC استفاده می‌شود. کابل‌های برق (در تاسیسات خانگی، صنعتی، تجاری)، کابل‌های ارتباطی (در صنعت ارتباطات و شبکه‌های تلفن و اینترنت)، کابل‌های سیستم‌های صوتی و تصویری (مانند اسپیکر‌ها، میکروفون‌ها، تلویزیون و…)، سیم‌کشی‌های سیستم‌های امنیتی و سیم‌های ابزارهای برخی و… همگی از جنس (پی وی سی) PVC هستند.
کاربرد پی وی سی در صنعت ساختمان
از (پی وی سی) PVC در تولید لوله‌ها و سیم‌کشی‌های ساختمانی استفاده می‌شود. به جز این موارد از PVC (پی وی سی) در تهیه و تولید پنجره و درب‌های ساختمانی نیز به علت خواص عایق بودن و سبکی و مقاومت بالای آن استفاده می‌شود. از PVC (پی وی سی) در تهیه‌ی کفپوش‌ها و دیوارپوش‌های مقاوم و ضد رطوبت با قابلیت تمیزکردن آسان، سقف‌های کاذب با خواص ظاهری مناسب و… نیز استفاده می‌شود.
کاربرد پی وی سی در تولید فوم‌ها
فوم‌های تولیدشده از (پی وی سی) PVC در تولید عایق‌های صوت، حرارت و الکتریسیته در صنایع ساختمان‌سازی، خودروسازی، الکتریکی و… به کار می‌روند. فوم نرم (پی وی سی) PVC نیز در تولید محصولات نرم و انعطاف‌پذیر مانند بالشتک‌ها، صندلی‌ها و لوازم خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از (پی وی سی) PVC همچنین در تولید فوم‌های تزئینی و هنری و قوم‌های پزشکی و… استفاده می‌شود. فوم PVC (پی وی سی) در تولید زیره کفش و دمپائی نیز در کنار EVA و PU مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد پی وی سی در صنعت خودروسازی
از PVC (پی وی سی) در تولید قطعات مختلف داخل کابین، سیستم گرمایش و سرمایش و همچنین سیم‌کشی‌های داخلی خودرو استفاده می‌شود. داشبود، پنل‌های داخلی، کفپوش و روکش‌ها عموما از جنس PVC (پی وی سی) هستند.
کاربرد پی وی سی در صنعت بسته‌بندی و چاپ
با توجه به خواص چندمنظوره و قابلیت چاپ و شکل‌دهی آسان، در صنایع چاپ و بسته‌بندی از PVC (پی وی سی) بسیار استفاده می‌شود. در تولید فیلم و ظروف بسته‌بندی محصولات غذائی و صنعتی، برچسب‌ها و بسته‌بندی‌های چاپ‌شده، کیسه‌ها و بطری‌های حاوی مایعات و محصولات پزشکی از فیلم‌های PVC (پی وی سی) استفاده می‌شود.
کاربرد پی وی سی در تولید اسباب‌بازی و وسایل تفریحی
PVC (پی وی سی) در تولید عروسک‌ها و اسباب‌بازی‌های کودکان، پازل‌ها و بازی‌های آموزشی، تجهیزات فضای باز و ورزشی، لوازم کمپینگ و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد پی وی سی در صنعت پوشش و صنعت رنگ
PVC (پی وی سی) در تهیه‌ی پوشش‌های ضدخوردگی فلزات و ضدآب‌سازی سطوح در ساختمان‌ها و سازه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در تولید پوشش‌های چاپی مانند بنرها، تابلوها و برچسب‌ها از این پلیمر استفاده می‌شود.
کاربرد پی وی سی در صنعت کشاورزی
از PVC (پی وی سی) در تهیه‌ی لوله‌ها و فیلم‌های کشاورزی استفاده می‌شود؛ لوله‌های آبیاری در زمین‌های کشاورزی و گلخانه‌ها، پوشش‌های گلخانه‌ای، بسته‌بندی‌های محصولات و… از جنس PVC (پی وی سی) هستند.
در صورت نیاز به هرگونه اطلاعات تکمیلی و مشاوره فنی صنعت رنگ و پلاستیک میتوانید با کارشناسان شرکت توسعه پردیس سبز در تماس باشید:
کارشناس فروش:
09120809581
کارشناس فنی :
09120809582
