این پیگمنت جز خانواده رنگدانه های رزدانه یا لاک آزو (Azo Pigment Lakes) می باشد. این رنگدانه ها ترکیبات آزویی هستند که دارای گروه های سولفونیک اسید و کربوکسیلیک اسید بوده که با دندانه دار شدن با عناصر قلیایی خاکی نظیر منگنز به نک های غیر قابل حل در آب تبدیل می شوند. پیگمنت قرمز 48:2 جز BONA pigment lakes بوده که بونا مخفف بتا اکسی نفتوییک اسید است که این ترکیب جز کوپل کننده این ترکیب آزویی می باشد. ساختار عمومی این ترکیب را در شکل 1 مشاهده می نمایید:
شکل1: ساختار عمومی BONA pigment lakes.
تنها تعداد محدودی از پیگمنت های این خانواده اهمیت صنعتی یافته و در مقیاس بزرگ تولید می شوند که لیست آنها را در جدول 1 می توان مشاهده نمود. همانطور که مشاهده می شود تمام این ترکیبات از ساختار عمومی شکل 1 تبعیت کرده و تنها گروه های عاملی متفاوتی دارند.
جدول1: لیست پیگمنت های تجاری شده از خانواده BONA pigment lakes.
در این سری نمک های منگنز ته رنگ آبی تری نسبت به نمک های استرانسیوم و باریم دارندو پیگمنت 48 و 57 از نظر صنعتی اهمیت بالاتری دارند. در سری پیگمنت های 48 از شماره 1 تا 5 میزان محبوبیت بستگی به زمینه کاربرد و شید مورد نظر دارد. در این دسته به طور کلی نمک های باریم مقاومت نوری کمتری دارند. به عنوان مثال 48:1 با وجود مقاومت های حلالی خوب به اسید و قلیا حساس بوده و شید های زرد تا قرمز های متوسط را (بستگی به مساحت سطح ویژه محصول) می تواند ایجاد کند. این پیگمنت در صنایع چاپ و پلاستیک کاربرد دارد. در صنعت چاپ 48:1 میزان برنز شدن را کاهش داده و شفافیت فیلم های چاپ را بهبود می دهد. برای صنعت پلاستیک نیز با وجود قدرت رنگدهی متوسط در برابر رو آمدن و مهاجرت به سطح بسیار مقاوم می باشد.
پیگمنت قرمز 48:2
این پیگمنت در سال 1986 از طرف سازمان چاپ گراور امریکا به عنوان رنگدانه مرکب چاپ استاندارد گراور برای صنایع بسته بندی انتخاب شد. این پیگمنت که نمک کلسیوم است قرمزهای ته آبی بسیار خوبی که آبی تر از 48:1 و 48:4 است ایجاد می کند اما از 57:1 زردتر می باشد. خواص مقاومت به حلالی آن مانند 48:1 بوده و به حلال های معمولی نظیر استرها، اترها، هیدروکربن های آروماتیک و آلیفاتیک مقاومت خوبی دارد. در مقایسه با 48:1 به فرایند استریلیزاسیون و مقاومت به صابون حساسیت بیشتری نشان می دهد اما مقاومت نوری آن به مراتب بالاتر است. هر دو پیگمنت تقریبا در صنایع مشابهی استفاده می شوند. نظیر 48:1، 48:2 را می توان در مرکب سازی یا صنایع پلاستیک به کاربرد. 48:2 در بخش چاپ به خصوص در چاپ بر پایه نیترو سلولز اهمیت ویژه ای دارد. در امریکا این پیگمنت بسیار پرمصرف بوده و مصرف عمدتا در مرکب های چاپ جلد مجلات به کار می روند. هنگامی که 48:2 در بستر رزین قرار می گیرد مقاومت نوری آن بالاتر رفته همچنین مقاومت به برنز شدن نیز بهبود می یابد.
یکی از عیوب این پیگمنت این است که در مرکب های چاپ پایه آب در طی انبارداری ویسکوزیته به سرعت افزایش می یابد که می تواند منجر به تغلیظ (thickening) مرکب شود.
48:2 در پلاستیک ها قدرت تینت کردن خوبی از خود نشان می دهد. طبق استاندارد DIN 53253 که روش سنجش رنگ دهی رنگدانه ها در شید های کاهش یافته (reduced shades or SD) نسبت به یک رفرنس استاندارد است برای 48:2، 21/0 % پیگمنت برای رسیدن به 1/3 SD روی پلی اتیلن با دانسیته بالا که 1% تیتانیوم دی اکسید داشته باشند، لازم است. رنگ این پیگمنت در بستر پلیمری در 230 درجه سانتی گراد به مدت 5 دقیقه ثابت است. با بالا رفتن دما معمولا ته رنگ آب این پیگمنت ها بیشتر شده و کدر تر می شود. در دما های بالاتر در شید های روشن نظیر 1/9 DS شیفت رنگ به سمت زردتر و فام های شفاف تر اتفاق می افتد. این پیگمنت در رنگی کردن پلی اتیلن سبک بسیار کاربرد دارد و مقاومت نوری آن در این بستر حدود 5/2 واحد بیشتر از مقاومت 48:1 است. برای PVC پلاستیسایز شده 48:2 نسبت به مهاجرت صددرصد مقاومت ندارد. معمولا برای PP در فرایند اسپین دایینگ فقط در صورتی که همراه با پلیمر های با نقطه ذوب پایین همراه باشد استفاده می شود. معمولا در غلظت های بالاتر برای صنایع پلاستیک مقاومت نوری بسیار خوب بوده که بسیار بیشتر از غلظت های معمول صنایع رنگ می باشد.
در صنایع رنگ و پوشش هردو پیگمنت 48:1 و 48:2 کاربرد داشته و در برابر overcoating پایدار هستند. 48:2 قابلیت مصرف در رنگ های کوره ای، نیترو و سیستم های مشابه را نیز دارد. این رنگدانه در برخی سیستم های امولسیونی نیز یافت می شود. حضور TiO2 در کنار 48:2 مقاومت نوری را کاهش می دهد (میزان اثر گذاری بسیار بیشتر از 48:1 می باشد).
Industrial Inorganic Pigments. Chap.3, Edited by G. Buxbaum and G. Pfaff, WILEY-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim, 2005, ISBN: 3-527-30363-4
