ترموکرومیزم ترموکرومیسم Thermochromism یا پدیده گرما رنگی ویژگی از ماده است که در آن رنگ در اثر تغییر دما دچار تغییر رنگ می شود. در همین حوزه پدیده هایی نظر فوتوکرومیسم (تغییر رنگ با نور یووی) سولواتوکرومیسم (تغییر رنگ با پلاریته ی حلال) پیزوکرومیسم (تغییر رنگ با فشار) و موارد مشابه را داریم.
یکی از موارد آشنای کاربردی پیگمنت ترموکرومیک ها انگشترهای تغییر رنگ دهنده با احساسات هستند. اما کاربرد پیگمنت ترموکرومیک فقط در حوزه سرگرمی نمی باشد. صنعت بسته بندی، صنعت چاپ، صنعت پوشش، صنعت پزشکی و بسیاری صنایع دیگر می توانند مصرف کننده پیگمنت های ترموکرومیک یا دای های ترموکرومیک باشند به عنوان مثال می توان به شیشه های شیر کودک اشاره کرد که زمانی که دما به مقدار مطلوب می رسد رنگشان تغییر می کند یا کتری هایی که در نزدیکی دمای جوش رنگشان عوض می شود، رنگلاک ناخن حرارتی، رنگ تب سنج های کودک، رنگ چاپ روی لیوان های دمنوش و موارد مشابه رنگی اشاره نمود. در برخی محصولات کاربردی رنگ های حرارتی حوزه دقت دمایی که در آن تغییر رنگ اتفاق می افتد اهمیت چندانی ندارد. همچنین برخی محصولات این حوزه تنها یکبار قابلیت تغییر رنگ دارند در صورتی که برخی دیگر حالت رفت و برگشتی داشته و می توانند به کررات تغییر رنگ با دما ایجاد نمایند.
برآورد کلی از بازار این محصولات ترموکرومیک نشان می دهد دسته دای های لوکو (leuco dyes) بیشترین سهم بازار را به خود اختصاص داده اند و تعداد زیادی تولید کننده دارد. ترموکرومیک هایی که بر پایه لوکو هستند حالت دینامیک داشته و می توانند در مواجهه با دماهای مختلف تغییر رنگ دهند عمدتا در کنار پیگمنت های دیگر استفاده می شوند و با تغییر رنگ در کنار یک ماده رنگی دوم مثلا تغییر رنگ هایی از زرد به سبز را ایجاد می نمایند. امروزه عمده مصرف کننده ترموکرومیک های صنعت پوشش و مرکب می باشد. به عنوان مثال کاغذ های رسید پوز یکی از پرمصرف ترین موارد کاربرد های پیگمنت ترموکرومیک هستند.
یکی دیگر از حوزه های کاربرد ترموکرومیک ها در موارد امنیتی مثل بلیط ها، ووچرها، مدارک امنیتی، لیبل ها، تمبر ها، پاسپورت مواردی از این قبیل می باشد. همین ویژگی تغییر رنگ برگشت پذیر /برگشت ناپذیر برای جلوگیری از تقلب توجه زیادی را به خود جلب کرده است.
پیگمنت ترموکرومیک در واقع میکروکپسول هایی هستند که حاوی دای لوکو ایجاد کننده رنگ حلال می باشند. قطر این میکروکپسول ها معمولا در بازه 5/0 تا 5 میکرون می باشد. نسل دیپری از ترموکرومیک ها بر پایه کریستال های مایع می باشند. میزان حساسیت پیگمنت های گرما رنگ معمولی حدود 1 تا 2 کلوین می باشد در صورتی که در کریستال های مایع حدود حساسیت 2/0 کلوین می باشد.
در پیگمنت های ترموکرومیک های معدنی یک سری نمک ها و ترکیبات معدنی پخش شده در حلال داریم که تغییر رنگ آنها ناشی از یکی از مکانیسم های زیر است:
- انتقال فاز
- تغییر در هندسه لیگاندها
- تعادل بین ساختارهای ملکولی مختلف
- تغییر تعداد ملکول های حلال پوش کننده
چون تغییرات رنگ برای پیگمنت ترموکرومیک معدنی در دماهای بالا یا در فاز مایع اتفاق می افتد این دسته در صنعت نساجی کاربرد چندانی نیافته اند. تغییر رنگ این دسته معمولا بازگشت ناپذیر است. از طرفی معمولا دقت و حساسیت تغییر رنگ آلی ها بالاتر می باشد.
در سیستم های برگشت پذیر معمولا مکانیسم تغییر رنگ به این صورت است که اجزای اولیه یعنی دای لوکو و ایجاد کننده رنگ در یک حلال آب گریز و غیر فرار آلی حل می شوند و محلول مورد نظر به فرم میکروکپسول هایی تولید می شود. وقت به کپسول گرما داده می شود حلال آلی ذوب می شود که این هم می تواند منجر به ایجاد رنگ و هم بی رنگ شدن گردد. وقتی سیستم سرد می شود حلال دوباره جامد شده و کپسول به رنگ اولیه باز می گردد.
میکرو کپسول ها معمولا دارای دیواره پلیمری هستند و بسته به کاربرد نهایی مورد نظر می توان کپسول هایی از سایز نانو تا میلیمتری تولید نمود. از آنجایی که مواد پایه ترموکرومیک ها به بسیاری مواد شیمیایی و عوامل محیطی می توانند حساسیت نشان دهند کپسوله کردن می تواند پایداری این مواد را به طور قابل ملاحظه ای افزایش دهد. همچنین در کپسوله کردن رنگ های متنوعی را می توان با هم ترکیب نمود و در نتیجه به تنوعی از شید ها رسید.
شرکت توسعه پردیس سبز وارد کننده انواع پیگمنت می باشد و شما برای خرید و فروش پیگمنت ترموکرومیک با قابلیت تغییر رنگ با دما و حرارت می توانید با کارشناس های ما در ارتباط باشید
کارشناس فروش:
09120809581
کارشناس فنی :
09120809582
